Một Số Câu Hỏi Về Việc Dùng Các Cụm Từ "Đức Giêsu", "Đức Maria"

Some Questions Regarding the Use of the Expressions “Jesus” and “Mary”

Tóm tắt

Bài viết lấy cuộc tranh luận về cách dịch tên Giêsu sang tiếng Việt làm điểm tựa để khảo sát rộng hơn các vấn đề ngôn ngữ học, chú giải Kinh Thánh và Kitô học trong bối cảnh thần học Việt Nam. Tác giả lập luận rằng các cụm từ mới như “Đức Giêsu”, “Đức Maria” vừa sai quy tắc tiếng Việt vừa đứt gãy truyền thống ngôn ngữ nhà đạo; theo các từ điển cổ, “đức” là tước hiệu gắn với danh xưng/tước vị, nên có thể nói “Đức Chúa Giêsu”, “Đức Mẹ Maria”, nhưng không nên nói “Đức Giêsu” hay “Đức Maria”. Bài viết cũng phân tích các lập luận dựa trên kyrios (Kurios) và cho thấy “Chúa” trong tiếng Việt có phổ nghĩa tương tự, vì thế việc loại bỏ “Chúa Giêsu” có thể dẫn đến hệ quả chú giải và mục vụ đáng lo ngại. Kết luận đề nghị trở lại các cách gọi truyền thống, đồng thời linh hoạt theo ngữ cảnh đối thoại trong bản văn Kinh Thánh.

Abstract

Using the debate over how to render the name of Jesus in Vietnamese as a point of departure, this article explores broader issues in linguistics, biblical exegesis, and Christology within Vietnamese theological discourse. The author argues that recently popularized phrases such as “Đức Giêsu” and “Đức Maria” are both grammatically problematic in Vietnamese and discontinuous with long-standing Catholic usage. On the basis of classical lexicographical evidence and traditional ecclesial language, “đức” functions as an honorific attached to a title (e.g., “Đức Chúa Giêsu,” “Đức Mẹ Maria”), rather than directly to a personal name; therefore “Đức Giêsu/Đức Maria” should be avoided. The paper also examines exegetical claims about kyrios (Kurios) and notes that Vietnamese “Chúa” has a comparable semantic range, so systematically replacing “Chúa Giêsu” can carry unintended theological and pastoral consequences. The conclusion recommends returning to established forms while allowing contextual renderings in direct speech where appropriate.