Tập 5 Số 4 (2025): Thần học Kitô Giáo

Kính thưa quý độc giả,

Tập 5, Số 4 (2025) của Tạp chí Khoa học Công Giáo và Đời sống với chủ đề “Thần học Kitô Giáo” giới thiệu đến bạn đọc một cụm bài viết chuyên sâu, góp phần đào sâu nền tảng thần học và định hướng mục vụ cho Giáo Hội trong bối cảnh xã hội nhiều biến chuyển. Các bài viết triển khai những chủ đề trọng yếu như đức tin quy Kitô, Đức Kitô như chuẩn mực của đời sống Giáo Hội, một thần học Thập Giá quân bình, cũng như các vấn đề mang tính thời sự và thực hành gồm lòng thương xót, công bình, dấn thân xã hội, và hòa giải. Điểm nổi bật của số này là mạch tư tưởng nhất quán: đặt đời sống Kitô hữu và sứ mạng Giáo Hội trong tương quan với mầu nhiệm Đức Kitô, đồng thời gợi mở những cách thế phân định để sống Tin Mừng giữa cuộc sống hôm nay.

Trên nền tảng ấy, các bài viết đầu số mời gọi độc giả trở về với “trọng tâm” của thần học: đức tin không chỉ là tri thức hay cảm xúc tôn giáo, nhưng là chọn lựa hiện sinh quy hướng về Đức Kitô—Đấng vừa là nội dung vừa là chuẩn mực cho đời sống Hội Thánh. Khi nhìn Đức Kitô như “norm” của Giáo Hội, độc giả được dẫn vào một cách hiểu trưởng thành: Giáo Hội không tự quy chiếu vào mình, nhưng luôn được đo lường bởi Tin Mừng, bởi Nhập Thể và Thập Giá—nơi Thiên Chúa bước vào lịch sử để cứu độ, và nơi tình yêu đạt tới tột đỉnh. Mạch suy tư này trở thành “xương sống” giúp liên kết các đề tài khác nhau trong số báo: từ thần học Thập Giá, lòng thương xót, công bình, cho đến hòa giải và dấn thân xã hội.

Trong đó, cụm bài về Thập Giá và các hệ luận thần học mở ra một định hướng quân bình và chữa lành: Thập Giá không bị giản lược thành biểu tượng đau khổ hay định mệnh u tối, nhưng được đọc trong ánh sáng Phục Sinh và tình yêu Ba Ngôi. Từ Thập Giá, suy tư về lòng thương xót và công bình được đặt lại đúng “trật tự Tin Mừng”: công bình không đối lập với lòng thương xót; trái lại, công bình của Thiên Chúa vừa vạch trần tội lỗi vừa mở lối hoán cải, để con người được phục hồi trong tương quan đúng đắn với Thiên Chúa, với tha nhân và với thế giới. Những bài viết này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh xã hội dễ bị phân cực, nơi các tiêu chuẩn công bình thường bị kéo về phía ý thức hệ hoặc cảm tính, và lòng thương xót đôi khi bị hiểu như dung thứ hay thoả hiệp.

Từ nền tảng đó, các bài viết về Giáo Hội dấn thân xã hội và hòa giải đưa độc giả sang bình diện mục vụ–hiện sinh: làm thế nào để Giáo Hội hiện diện giữa đời sống cụ thể mà không đánh mất căn tính Tin Mừng; làm thế nào để xây dựng hiệp nhất trong khác biệt, chữa lành các đổ vỡ cá nhân và cộng đoàn, và góp phần tái lập niềm tin trong xã hội. Điểm đáng chú ý là cách tiếp cận không dừng ở khẩu hiệu “dấn thân”, nhưng nhấn mạnh đến phân định, đến chiều kích nội tâm và đời sống thiêng liêng như nguồn lực cho hành động. Nhờ vậy, dấn thân được hiểu như một việc “đi ra” bắt nguồn từ cầu nguyện, chứ không phải một phản ứng vội vàng trước biến động thời cuộc.

Một mảng quan trọng khác của số báo là hiệp hành—được triển khai qua nhiều lăng kính: từ bức tranh về Giáo Hội Châu Á hậu Covid, đến tương quan giữa đời sống thánh hiến với phẩm trật, và nền tảng Ba Ngôi cho “sự tham dự” của Dân Chúa. Ở đây, hiệp hành không chỉ là cơ chế tổ chức hay phương pháp quản trị, nhưng là một linh đạo của hiệp thông và sứ vụ: biết lắng nghe, biết cùng đi, biết cùng phân định—trong khi vẫn tôn trọng sự khác biệt các đặc sủng và vai trò. Đặc biệt, suy tư về Ý Chúa và tự do con người giúp người đọc thoát khỏi kiểu đạo đức lo âu (sợ chọn sai), để bước vào một quan niệm trưởng thành hơn: phân định là cộng tác với Thiên Chúa trong tự do, để “hình thành” ơn gọi trong hiện tại.

Bên cạnh đó, số báo còn mở rộng chiều kích hội nhập văn hoá và ngôn ngữ thần học trong bối cảnh Việt Nam: từ vấn đề truyền thông các chân lý Kitô học trong môi trường chịu ảnh hưởng Phật giáo, tín ngưỡng dân gian, và não trạng khoa học–duy vật, đến việc giải thích Ơn Toàn Xá qua kinh nghiệm văn hoá Việt, và khảo sát ngôn ngữ biểu trưng trong sách giáo lý chữ Nôm của cha Girolamo Maiorica. Các bài viết này cho thấy thần học không phải là ngôn ngữ xa lạ, nhưng có thể trở nên “dễ hiểu mà không giản lược,” vừa trung thành với đức tin của Hội Thánh, vừa chạm tới đời sống và kinh nghiệm của người Việt hôm nay.

Tập 5, Số 4 (2025) trân trọng ghi nhận đóng góp học thuật của GS. TS. Lm. Fx Nguyễn Hai Tính, SJ — Giám đốc Học viện Thánh Giuse Dòng Tên Việt Nam — tác giả của toàn bộ các bài viết trong số này. Ban Biên tập xin chân thành cảm ơn tác giả đã quảng đại chia sẻ công trình nghiên cứu và suy tư, qua đó làm phong phú thêm đối thoại giữa thần học và đời sống, cũng như nâng cao giá trị học thuật của tạp chí. 

Ước mong số báo này không chỉ cung cấp tri thức thần học, nhưng còn khơi dậy nơi độc giả một thao thức thiêng liêng: biết đặt câu hỏi, biết đọc lại đời sống trong ánh sáng Đức Kitô, và biết can đảm bước đi trên hành trình hiệp hành của Giáo Hội—với lòng tin, hy vọng và tình yêu. 

Cho Vinh Danh Chúa Hơn!

Tổng Biên Tập